14 Şubat 2013

11. Kubuntu Dizin Yapısı

Eğer Windows'tan geçiş yaptıysanız, ilk farkedeceğiniz şeylerden biri Kubuntu'da C: ve D: gibi sürücü harflerinin olmayışıdır.

Linux, Debian, Ubuntu ve Kubuntu dizin yapısı Dosya Sistemi Hiyerarşisi Standardı belgelendirmesine göredir.

Yeni başlayan bir kullanıcının dosya yapısını bilmesi gerekmez, ancak bilgisayarınızı daha iyi tanımanıza yardımcı olur.

Giriş


Normal olarak bir USB Bellek, Hafıza kartı veya CD/DVD taktığınızda, otomatik olarak bildirilirsiniz. Daha sonradan Dolphin Dosya Yöneticisi solunda bulunan Aygıtlar alanında bağlı tüm taşınabilir (USB Bellek, CD/DVD vb.) ve taşınamaz aygıtları (Sabit disk vb.) görebilirsiniz. Aşağıdaki resimde Ev Dizininizin gösterildiği bir Dosya Yöneticisi açılmış:

Resimde, aygıtlar alanı ve gezinti paneli anlatılmaktadır.

Tıklanılabilir gezinti paneline tıkladığınızda, aşağıdakine benzer bir görüntü ile karşılaşırsınız:

Gezinti paneline tıklanılmış durum.

Buna göre anlaşılabilir ki; /home/volkan dizini, bilgisayarı kullanan kullanıcının yükleme esnasında girdiği isme göre oluşturduğu kişisel dizindir. Sonuç olarak aynı kullanıcının Ev Dizini:
  • Windows XP'de: C:\Documents and Settings\volkan
  • Windows Vista ve sonrasında ise: C:\Users\volkan
olacaktı.

Burada dikkat edilirse alt dizinlere "/" (bölü) işareti ile geçiş yapılmaktadır. Windows'ta ise "\" (ters bölü) işareti kullanılıyor.

Ek bilgi: Web adreslerinde de neden "/" (bölü) işaretinin kullanıldığını hiç düşündünüz mü?

Yine Kubuntu'da ve diğer Linux sistemlerde kök dizin "/" dizinidir (Windows'taki karşılığına C: diyebiliriz).

Dolphin Kök Dizin içerisinde iken...

Tüm dosyalar bu dizin altında bulunmaktadır.

Şimdi bu dizindeki alt dizinleri ve görevlerine bakabiliriz:

Kök Dizin ve Alt Dizinleri


Bir Linux sistemde, herşey bir dizin olarak görülür. Örneğin CD/DVD-ROM sürücünüz veya USB Belleğiniz dahi Kök Dizinin alt klasörlerinde bulunur. Alfabetik olarak açıklamak gerekirse:

  • /bin - Temel uç birim (konsole) komutlarını içerir. Örneğin ls, bash, mount vb.
  • /boot - Bilgisayarınızı ilk açtığınızda, Kubuntu devreye girmeden önce gereken yapılandırma dosyalarını içerir (Linux çekirdeği dahil). 
  • /dev - Bilgisayarınızdaki tüm aygıtlardır. Kişi tarafından okunamazlar ancak sistemdeki donanım aygıtlarını gösterirler.
  • /etc - Tüm kullanıcılar için gerekli sistem çapında yapılandırma dosyalarını içerirler.
  • /home - Girişte anlatılan, tüm kullanıcıların isimlerinin bulunduğu dizindir (root (sistem yöneticisi) hariç. Aşağıda anlatılmaktadır).
  • /lib - Önemli dinamik kütüphaneler ve çekirdek modüllerini içerir.
  • /lib64 - Yine dinamik kütüphaneler içeren ve genellikle 64 bit sistemlerde görülen dizindir.
  • /lost+found - Sistem tarafından bulunan kayıp dosyaları içeren dizindir.
  • /media - Takılı taşınabilir ortamların bulunduğu bağlama noktasıdır (USB Bellek, CD/DVD-ROM). 
  • /mnt - Bu dizin de bağlama noktasıdır ancak ağ dosya sistemleri gibi geçici bağlı aygıtları içerir.
  • /opt - Paket yöneticisi tarafından değerlendirilmemiş, kendinizin yüklediği ek yazılımları içerir.
  • /proc - Çekirdeğin, süreçlere bilgi göndermesi için mekanizma bulunduran sanal dosya sistemidir.
  • /root - "home" içerisinde bulunmayan sistem yöneticisinin ev dizinidir.
  • /sbin - Genellikle sistem yöneticisi tarafından çalıştırılabilir önemli yönetim komutlarını içerir.
  • /srv - HTTP (/srv/www/) ve FTP hizmet veri dizinlerini içerir.
  • /sys - Sistemin çekirden tarafından görülmesi hakkında bilgi edinmek veya ayarlama yapmak için erişilebilecek bir sanal dosya sistemidir.
  • /tmp - Uygulamaların kullandığı geçici dosyalar için bir dizindir.
  • /usr - Kullanıcı araç ve uygulamalarının çoğunluğunu içeren ve root dizinini kısmen andıran bir dizindir. Örneğin: /usr/bin/ ve /usr/lib içermektedir. Yine içerisindeki usr/share/doc belgelendirmeleri içeren bir dizindir.
  • /var - Hızla değişebilecek değişken veriler için adanmış bir dizindir. İçerisinde sistem günlüklerinin tutulduğu /var/log dizini kullanıcılara yardımcı olabilir.
Herhangi bir dizine girdiğinizde varsayılan olarak gizli dosyaları göremezsiniz. Gizli dosyaları görüntüleyebilmek için Dolphin içerisinde Görünüm menüsünden Gizli dosyaları göster seçmeniz gerekli. Gizli dosyaları görüntülediğinizde, tümünün "." (nokta) ile başladığını farkedeceksiniz. Buna göre gizli dosya veya dizin oluşturmak için sadece nokta ile başlayıp bir isim girmeniz yeterlidir.

Konsole İçerisinde Gezinti


Linux dosya yapılarında BÜYÜK küçük harf önemlidir. Örneğin Windows içerisinde Volkan klasörü varken volkan klasörü oluşturulamaz ancak Linux içerisinde; Volkan, VOLKAN, VoLKan vb. oluşturulabilir. Bu nedenle uçbirim içerisindeki gezintilerde göz önünde bulundurulmalıdır.

  • Bir dizine kök dizinden erişim yapılacaksa, dizin adı "/" ile başlar. Örn: /home/volkan/Belgeler
  • Eğer bulunulan dizinden alt dizinlere erişilecekse, doğrudan dizin adı yazılır. Örn: home dizininde olduğumuzu varsayarak: volkan/Belgeler
  • Kullanıcının ev dizinini yazmak yerine "~" (yaklaşık) işareti kullanılabilir. Örn: Yukarıdaki yazımlar ile ~/Belgeler aynıdır.
  • Kaç kez üst dizine gidilmek isteniyorsa o kadar ".." (iki nokta) kullanılır. Örn: Belgeler dizininde iken home dizinine gitmek istiyorsak, ../../ yazılır.
  • Çalıştırılabilir bir dosyayı açmak için "." (nokta) ile başlanılıp "/" (bölü) ve ardından dosyanın adı yazılır. Örn: ./home/volkan/Belgeler/dosya. Not: Dosyanın çalıştırılabilmesi için izinler arasında "çalıştırılabilir" verilmiş olmalıdır.
  • Normal bir kullanıcının sisteme yanlışlıkla zarar vermemesi ve kendi "home" dizini dışındaki dizinlerde dosya işlemleri yapabilmesi için yönetici kullanıcı olması gereklidir. Yönetici kullanıcı olabilmek için komuttan önce sudo yazılır. Örn: sudo mkdir (Yönetici hakları ile bir dizin oluşturma komutu).
Bilgi: Konsole içerisinde bir komut yazarken Sekme (Tab) tuşuna basıldığında otomatik tamamlanır. Bu işlem dizin ve dosya isimleri için de geçerlidir. Eğer yeterli karakter verilmeden Sekme tuşuna basılırsa, otomatik tamamlama yapılmaz. Bir kez daha basıldığında yazılan karakter ile başlayan tüm ögeler listelenecektir. Örneğin dizin yapımız şöyle olsun:

/home/volkan/Belgeler
/home/volkan/belgeler
/home/volkan/Belediye

/home/volkan dizininde iken, kullanıcı B yazıp Sekme tuşuna basarsa, otomatik olarak Bel tamamlanacaktır. Bir kez daha basıldığında ise Bel ile başlayan tüm ögeler listelenecektir.
Eğer kullanıcı b yazıp Sekme tuşuna basarsa, b ile başlayan tek öge belgeler olduğundan otomatik tamamlanacaktır.


Kaynaklar:








Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Makale ile ilgili soru, yorum ve önerileriniz: